Lely Sphere is geen tovermiddel

De metingen aan de Lely Sphere zijn afgerond. Het ammoniakreductiesysteem voor melkveestallen komt op de lijst van het ministerie voor ammonia verminderende technieken met een reductie van 77 procent. In melkveehouderijkringen klinkt gejuich dat het stikstofprobleem is opgelost. Maar meting aan een paar melkveestallen met de Lely Sphere kun je niet klakkeloos door vertalen naar alle melkveestallen. Geen melkveestal is hetzelfde en factoren als weersomstandigheden, voersamenstelling, rundveekruising en bediening en onderhoud van de apparatuur zullen er toe leiden dat die 77 procent vaak niet gehaald wordt. Eerder keurde de Raad van State daarom vergunningen voor zogeheten emissiearme vloeren af. Voor omwonenden en beheerders van natuurterreinen is er geen rechtszekerheid is dat dergelijke vloeren tot de op de ministeriële lijst genoemde reductie leiden.

Agrotechniekbedrijf Lely uit Maassluis heeft het ammoniakreductiesysteem voor melkveestallen ontwikkeld. Die ammoniak slaat anders als stikstof neer in de omgeving van de stal. Mest en urine worden op de stalvloer gescheiden. Urine stroomt weg door gaatjes in de vloer en een mestrobot zuigt de koeienpoep op en stort die in een aparte mestput. De mestgassen worden onder de vloer en uit de mestkelder afgezogen. Die gassen gaan dan door een filter, dat met zwavelzuur of salpeterzuur ammoniak afvangt.

Het systeem lijkt het ei van Columbus, maar de ammoniakreductie is dus onzeker. En voor boer en koe zijn er nog meer risico’s. Het systeem zou voor 130 koeien 170.000 euro kosten. Daar komen nog jaarlijkse kosten bij, zodat een boer zeker tien jaar financieel vast zit. En voor het werken met zwavel- of salpeterzuur gelden niet voor niets strenge veiligheidseisen. Ook lijkt onduidelijk of de afgevangen meststoffen in de praktijk wel bruikbaar zijn. Zo niet, dan moet daar weer kunstmest voor in de plaats komen.

De stallucht wordt door de Lely Sphere wat schoner en gezonder voor de koe, maar voor het overige blijft de stal gelijk, met dezelfde gebreken voor het dierenwelzijn. Zo houd je harde, gladde vloeren met als gevolg veel poot- en klauwproblemen. En krappe ligboxen met als gevolg weinig ruimte voor verschillende lighoudingen en daardoor kans op druk-, slijt- en doorligplekken.

Maar vooral betekent de Lely Sphere dat de koeien zo veel mogelijk op stal moeten blijven. En dat terwijl we de afgelopen jaren nu juist veel moeite hebben gedaan om de weidegang van koeien te bevorderen. Misschien wel het belangrijkste milieubezwaar van de Lely Sphere is dat het niets doet aan het mestprobleem. We hebben in Nederland nu te veel dieren en te weinig grond om mest af te zetten.

Betekent dit dat wij als Dierenbescherming tegen techniek of tegen de firma Lely zijn. Nee, zeker niet. Dit jaar kenden wij één van onze Deltplan Awards voor voorlopers in de veehouderij toe aan melkveehouder Samson in Wilnis. Zijn melkstal was aan vervanging toe en om op al zijn percelen te kunnen weiden zonder dat de koeien zeer regelmatig een weg over moeten steken naar de melkstal ontwikkelde hij een mobiele melkrobot. Daarbij past een pluim voor de firma Lely die Samson hielp de ‘Lely Astronaut melkrobot’ mobiel te maken.

De veehouderij staat voor grote uitdagingen. Dat vraagt om systeemverandering, niet om één systeem dat ammoniak vermindert, maar andere problemen ongemoeid laat of zelfs verergert. Veel weiden is zo’n systeemveranderingen. Dat leidt tot minder ammoniak, lagere voerkosten en een beter dierenwelzijn. De melkveehouderij is niet gebaat bij technische foefjes, dus laat de tovermachine van Lely maar achterwege.