21 oktober 2022

Melkveehouder Henk houdt rekening met dier en milieu

'Meer ruimte om te leven. Beter!' is net als vorig jaar het belangrijkste motto in de campagne tijdens de Beter Leven week.

Ruimte is eigenlijk al vijftien jaar de voornaamste troef van ons Beter Leven keurmerk. Er lopen in Nederland ruim anderhalf miljoen koeien rond waarvoor wettelijk vrijwel niets is geregeld. Sinds kort zijn er ook ‘eigen’ criteria voor de melkveehouderij vanuit het Beter Leven keurmerk. De eerste zes boeren met de maximale drie sterren hebben zich onlangs aangesloten. Eén van hen is melkveehouder Henk Besten.

De melkveehouderij ligt, net als de rest van de veehouderij, onmiskenbaar onder een vergrootglas. Gevolg is dat veel van wat eerst niet zichtbaar was, zich plotseling lijkt aan te dienen. En dat terwijl problemen als gevolg van schaalvergroting in de veehouderij al veel langer bekend waren: overvolle stallen, mestoverschotten en last but not least… een stikstofprobleem. “Ik heb geen stikstofprobleem”, zegt Henk al direct bij de koffie als dit onderwerp aan bod komt. “Mijn koeien lopen dag en nacht buiten en dan ontstaat er geen ammoniak.” De boer legt uit dat veel van de stikstofproblemen normaal gesproken ontstaan in de stal als urine en mest bij elkaar komen. “In een weiland zal een koe nooit op dezelfde plek zowel poepen als piesen.”

 

Afkeer van grootschaligheid

Daar komt bij dat Henk Besten een afkeer heeft van grootschaligheid. Hij vindt dat z’n kleine kudde van iets meer dan twintig koeien vooral zijn eigen kostje bij elkaar moet grazen. Wat hij de dieren voert in bijvoorbeeld de winter komt in principe van eigen land. Hij moet niets hebben van “al dat spul dat in Rotterdam binnenkomt”. Hij doelt op het veevoer dat in gigantische hoeveelheden uit onder meer Zuid-Amerika wordt geïmporteerd om de Nederlandse koe te voeden. “Het komt niet uit eigen land, leidt dáár tot bodemerosie en wij blijven hier met de mest zitten.”

 

Geen regelgeving

Henk heeft z’n koeien net gemolken en wil ze weer snel in de kruidenrijke weide krijgen. Al kijkend naar de prachtige dieren, waarvan een enkele nog haar kalf staat te zogen, komt het gesprek op de toch wel vreemde situatie dat er voor de sector eigenlijk geen regelgeving is voor hoe je koeien moet huisvesten. En dat gaat maar liefst om 97 procent van de bedrijven. Voor andere diersoorten zijn er veelal minimumnormen in wetgeving vastgelegd, maar voor melkvee dus gek genoeg niet. Dat heeft ertoe geleid dat in sommige stallen de ligboxen inmiddels te klein zijn voor bijvoorbeeld de grote koe die tegenwoordig vaak wordt gehouden, of dat er simpelweg te weinig boxen zijn voor het aantal koeien. Ook gebeurt het dat er te weinig eetplekken zijn. Voor een kuddedier als de koe is dat geen pretje; de dieren doen alles gezamenlijk. En dus hebben ze een voorkeur voor gelijktijdig rusten en drinken. Binnen het Beter Leven keurmerk zijn er wél voorschriften op dat gebied.

Rooskleurig beeld

De melkveehouderij zit ingewikkeld in elkaar en kent meerdere stalsystemen. Veel mensen hebben een redelijk rooskleurig beeld van de sector en denken dat koeien beter af zijn dan andere dieren in de veehouderij. Soms klopt dat, maar wat nogal eens over het hoofd gezien wordt is dat een gemiddelde koe maar liefst negentig procent van haar leven in een stal doorbrengt. Ook als ze een deel van het jaar toegang heeft tot een wei. En daar wringt de schoen. Maar niet bij Henk Besten. In zijn potstal kunnen de koeien vrijelijk rondlopen zonder elkaar in de weg te zitten. “Dat is belangrijk, want een ranglagere moet een ranghogere koe kunnen ontwijken”, legt hij uit. Opvallend is ook dat zijn koeien hoorns dragen. Die zouden koeien natuurlijk altijd hebben, ware het niet dat bij kalfjes meestal de groei wordt belemmerd door de hoorngroeipunt weg te branden. Zo worden ongelukken voorkomen tussen de dieren onderling en bij mogelijke ‘aanvaringen’ met de boer. Daar is Henk niet bang voor. Hij is al vijfentwintig jaar biologisch aan het boeren en de potstal was voor hem een logische keuze. Eigenlijk is het een oud systeem dat al in de middeleeuwen werd toegepast. In principe gaat het om een grote bak waar stro in wordt gebracht. De koeien hebben alle vrijheid om hun gang te gaan. Regelmatig brengt Henk een nieuwe laag strooisel aan zodat het schoon en droog blijft. Dit ‘oppotten’ gaat door totdat het mengsel van mest en stro een bepaalde hoogte heeft bereikt en hij de stal weer leeghaalt.

 

Vrijloopstal

De potstal is een van de eerste vormen van de zogeheten vrijloopstal die voorzichtig terrein wint in Nederland. Bij deze stal hoort het ingenieuze systeem ‘bedding cleaner’, waarbij de koeienvlaai ‘gepaneerd’ wordt met het zand waar de vloer mee bedekt is. Vervolgens wordt dit eruit gezeefd zodat het niet in aanraking komt met urine. En weg is het stikstofprobleem. Onze drie sterren Beter Leven criteria passen perfect bij dit type stal. Toch is de ligboxenstal in Nederland nog veruit het meest in gebruik. Volgens Henk Besten is dit een direct gevolg van de schaalvergroting in de melkveehouderij. “Het is typisch zo’n systeem waarbij je zoveel mogelijk koeien op en relatief kleine oppervlakte houdt.” Met zijn twintig koeien is dat bij Henk zeker niet het geval. Hij zit ruim onder de gemiddelde bedrijfsgrootte van inmiddels ruim honderd koeien. Dat waren er twintig jaar geleden nog zo’n zestig en tegenwoordig hebben de grootste honderd melkveebedrijven zelfs meer dan vijfhonderd koeien.

 

Lust voor het oog

Tegen de achtergrond van het oer-Hollandse coulisselandschap en staand in een wei die een lust voor het oog is qua plantenrijkdom wordt nogmaals duidelijk dat Henk niet zo gek veel aanpassingen heeft moeten doen om zijn sterren te krijgen; hij zat er al zeer dichtbij. Eén van de zaken die wel op orde moest worden gebracht, was de verplichte aandacht voor brandpreventie in de stal, een belangrijk criterium binnen het keurmerk, zeker nu regelgeving op dit gebied nog steeds niet rond is. Aandacht voor weidevogels -een ander criterium- had hij al. “Maaien vóór juni doe ik niet. Dan kan de boel lekker groeien en zijn de jonge vogels al gevlogen bij de eerste snede.”

 

Doen waar ze goed in zijn

Inmiddels zijn Henks koeien gaan liggen, zich totaal niet bewust van het gepolariseerde debat dat zich boven hun witte koppen afspeelt. Zij doen waar ze goed in zijn: kruidenrijk gras herkauwen. En zo hoort het ook.

Meer nieuws

13 maart 2023

Geslaagde dag!

Del­ta­plan Vee­hou­de­rij Event: be­kijk nu de af­ter­mo­vie.

Lees meer

8 november 2022

Doden van eendagshaantjes moet stoppen

Minister Adema heeft besloten dat de sector hiermee aan de slag moet.

Lees meer

29 april 2021

6 juli: Deltaplan Veehouderij Inspiratiemiddag en Awards

Dinsdag 6 juli organiseert de Dierenbescherming een online Deltaplan Veehouderij Inspiratiemiddag. Ook worden voor het eerst de Deltaplan Veehouderij Awards uitgereikt.

Lees meer

6 juli 2021

Winnaars Deltaplan Veehouderij Awards

De VrijLevenStal, Wroetvarken, veevoerbedrijf Nijsen en het biologische melkveebedrijf De Nieuwenburgt zijn de winnaars van de eerste Deltaplan Veehouderij Awards.

Lees meer

17 januari 2024

Dierenbescherming op Grüne Woche

Samen met SBLk, Vion, Deloitte en MSD Animal Health laat de Dierenbescherming goede voorbeelden zien op de Grüne Woche. (For the German en English report 'Added Value' and video see text below.)

Lees meer

8 november 2022

Koplopers gezocht in diergerichte, duurzame veehouderij

Word Deltaplan Veehouderij Winnaar 2023 en ontvang €5.000,-

Lees meer

24 maart 2021

Onderzoeksraad bepleit betere aanpak stalbranden

De Dierenbescherming is het eens met de conclusie dat het terugdringen van stalbranden stokt en de overheid het voortouw moet nemen om tot brandveiligere stallen te komen.

Lees meer

4 december 2023

Terugdringen emissies moet ook winst zijn voor dierenwelzijn

Deelname Dierenbescherming aan Regieorgaan Emissiereductie Duurzame Veehouderij

Lees meer
Caring farmers

5 september 2022

We kunnen niet zonder natuur

Namens miljoenen Nederlanders roepen 64 organisaties het kabinet op om door te pakken met natuurherstel

Lees meer

18 januari 2023

Genomineerden Deltaplan Veehouderij Awards 2023 bekend

De Dierenbescherming maakt op 28 februari de winnaars bekend tijdens het Deltaplan Veehouderij Event

Lees meer

13 oktober 2023

Kalverliefde timmert aan de weg

Kalverliefde is een uniek concept dat op steeds meer plekken wordt verkocht. Dat is goed nieuws voor de koe maar ook voor boeren die kalveren het liefst zo lang mogelijk bij de koe houden.

Lees meer

12 februari 2021

Lichamelijke ingreep hanen hopelijk snel verleden tijd

Er lijkt een oplossing nabij voor de vaderdieren van langzamer groeiende vleeskuikens, al is er wel aanvullend onderzoek nodig.

Lees meer

22 december 2022

Deltaplan Veehouderij Event

Schrijf je nu in voor het event op 28 februari

Lees meer

21 september 2021

Eenzijdig beleid staat verduurzaming veehouderij in de weg

De landbouwbegroting is te eenzijdig gericht op het terugdringen van stikstof en broeikasgassen. Dat is niet alleen gevaarlijk voor het dierenwelzijn, maar ook voor de positie van de boer.

Lees meer

30 maart 2023

Studies tonen kansen voor beter verdienmodel boeren

In de discussie over de transitie naar een dierwaardige veehouderij, hoort wat de Dierenbescherming betreft ook een goed verdienmodel voor de boeren.

Lees meer

14 november 2022

Minister van der Wal bezoekt Livar

Livar is een 3 sterren Beter Leven varkensbedrijf, en vorig jaar genomineerd voor een Deltaplan Veehouderij Award.

Lees meer

14 februari 2023

Programma Deltaplan Veehouderij Event

Bekijk hier het volledige programma van deze inspirerende dag

Lees meer

14 april 2023

Wat is dierenwelzijn?

Dierenwelzijn is geen zaak van gevoelens en liefde voor dieren.

Lees meer

11 juli 2022

Ministers reageren op onze vogelgriepbrief

Minister Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) en minister Kuipers (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) rreageerden op de brief over de vogelgriepaanpak.

Lees meer

24 juni 2021

Programma Deltaplan Veehouderij Inspiratiemiddag

De middag heeft een positieve insteek, met onder andere de uitreiking van de Deltaplan Veehouderij Awards.

Lees meer

24 februari 2022

Open brief aan Tweede Kamer: “Pak vogelgriep snel aan!”

In een open brief aan de Tweede Kamer doet de Dierenbescherming vandaag in de Volkskrant een dringende oproep om snel aan de slag te gaan met het aanpakken van de vogelgriep.

Lees meer

23 augustus 2023

Veehouder Kees Schutte eerste melkveehouder 2 sterren Beter Leven keurmerk

“Het 2 sterren Beter Leven keurmerk daagt ons nog meer uit het landschap en de boerderij als een geheel te zien. Boeren is immers meer dan een koe in de wei”

Lees meer

3 juni 2024

Winnaars Deltaplan Veehouderij Awards 2024 bekend

KalverENweij, Those Vegan Cowboys, Krullvarken en VrijLevenStal Heerlijkheid Linde zijn de winnaars van de Deltaplan Veehouderij Awards 2024.

Lees meer

14 maart 2024

Kom ook naar het Deltaplan Veehouderij Event 2024

Ook dit jaar vindt het Deltaplan Veehouderij Event plaats. Het belooft weer een mooie dag te worden. Er is een beperkt aantal plaatsen dus geef je nu alvast op!

Lees meer

14 februari 2024

Aandacht voor dierenwelzijn ontbreekt in plannen provincies

Reageer ook op het ontwerpprogramma Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) zodat provincies dierenwelzijn opnemen in hun plannen.

Lees meer

11 januari 2022

Win-win-win in de melkveehouderij. Het kán!

Boer Gerjo doet in de derde Koe-Dialoogpodcast uit de doeken hoe zijn integrale benadering goed voor hem, het milieu en zijn dieren uitpakt.

Lees meer

10 maart 2023

Lely Sphere is geen tovermiddel

Vormt de Lely Sphere een grote stap uit de stikstofcrisis? Volgens de Dierenbescherming is het een nieuwe, dure stikstofmiskoop, die de koeien meer op stal zal houden.

Lees meer

29 maart 2021

Stap richting einde aan doden van eendagshaantjes

Het bedrijf In Ovo maakte vandaag bekend een machine voor geslachtsbepaling van embryo’s in het ei, in de praktijk te hebben gebracht. De Dierenbescherming juicht dit toe.

Lees meer

4 oktober 2023

De rol van voorlopers in de veehouderij; Van de Voort met Remeker kaas bijvoorbeeld

Kennis en ervaring van voorlopers, zoals De Groote Voort, helpt reguliere bedrijven sneller om te schakelen. De overheid speelt daarin ook een belangrijke rol.

Lees meer

10 augustus 2022

Brief aan Remkes: ‘Let ook op dierenwelzijn’

Dierenbescherming roept stikstofbemiddelaar Johan Remkes op om ook dierenwelzijn mee te nemen in de stikstofaanpak.

Lees meer

28 februari 2023

Winnaars Deltaplan Veehouderij Awards 2023 bekend!

Drie winnaars in het zonnetje gezet tijdens het Deltaplan Veehouderij Event.

Lees meer

1 maart 2024

Dieren en maatschappij verdienen een dierwaardige veehouderij

De vaste Tweede Kamercommissie buigt zich binnenkort over de vraag of en hoe er stappen gezet gaan worden naar een dierwaardige veehouderij.

Lees meer

25 januari 2021

Betere monitoring dierenwelzijn in slachthuizen

Om misstanden in slachterijen beter te identificeren en vervolgens te corrigeren, is bij Vion een innovatief en effectief camerasysteem geïmplementeerd.

Lees meer

14 juni 2022

Aanpak stikstof: neem ook dierwaardigheid mee

Dat er veel gaat veranderen in de veehouderij staat inmiddels wel vast. Wij pleiten voor het integraal meenemen van dierenwelzijn in deze transitie.

Lees meer

7 november 2022

Convenant Dierwaardige Veehouderij

De Dierenbescherming neemt deel aan de onderhandelingen die moeten leiden tot een dierwaardige veehouderij.

Lees meer
Plus werkt in korte ketens samen met 1 ster Beter leven varkensboeren

19 mei 2022

Dierenwelzijn is meer dan dierenleed voorkomen

Samen met WUR en Agrivaknet organiseerde de Dierenbescherming op 10 mei een bijeenkomst voor veehouders en agrarisch bedrijfsadviseurs (bijv. veevoeradviseurs en dierenartsen).

Lees meer

13 juni 2023

Zonvarken in de schappen van de Jumbo

Zonvarken ligt vanaf deze week bij de Jumbo. Deze innovatieve 3 sterren Beter Leven varkensboerderij richt zich op dierenwelzijn, het milieu en op de boer.

Lees meer

21 april 2023

Stikstofdiscussie gaat weinig over dierenwelzijn

Dierenbescherming, natuurorganisaties en boeren starten campagne 'Ook Onze Transitie'.

Lees meer
Winnaars Deltaplan Veehouderij Awards 2023: Kalverliefde, Oranjehoen, Samsom Wilnis VOF.

26 januari 2024

Win jij dit jaar een Deltaplan Veehouderij Award?

Ook in 2024 reikt de Dierenbescherming de
Deltaplan Veehouderij Awards uit. Ken of ben jij een koploper? Geef je dan snel op!

Lees meer

15 april 2021

Supermarkten stappen over op 1 ster kip

Albert Heijn, Lidl, Jumbo en PLUS gaan vanaf 2023 alleen nog kip met het Beter Leven keurmerk van de Dierenbescherming verkopen. De Dierenbescherming is enorm blij met deze stap.

Lees meer

5 oktober 2022

Goed pleidooi van Remkes voor integrale aanpak

maar ruimte voor voortbestaan vee-industrie onterecht.

Lees meer

6 mei 2024

Programma Deltaplan Veehouderij Event 2024

Het programma van het Deltaplan Veehouderij Event 2024 is bekend. Het belooft weer een geweldige dag te worden.

Lees meer

8 januari 2024

Stappen om te stoppen met doden eendagshaantjes

Jaarlijks worden in Nederland zo’n 40 miljoen haantjes van legrassen gedood. Steeds meer partijen vinden dit niet ethisch verantwoord. Wat zijn de alternatieven?

Lees meer

15 december 2021

Enthousiasme bij Dierenbescherming over ambities regeerakkoord

De Dierenbescherming reageert enthousiast op de passage in het vandaag gepresenteerde regeerakkoord om te gaan werken aan een ‘dierwaardige veehouderij’.

Lees meer

2 juni 2021

Nominaties Deltaplan Veehouderij Awards bekend

De twaalf genomineerden voor de allereerste Deltaplan Veehouderij Awards zijn bekend. De winnaars worden dinsdag 6 juli bekend gemaakt tijdens de Deltaplan Veehouderij Inspiratiemiddag.

Lees meer

23 februari 2023

Bedenkingen bij DSM’s witte poeder voor koeien

Gaat het middel Bovaer van DSM voor minder methaanuitstoot van de koe op grote schaal toegepast worden? Wat de Dierenbescherming betreft niet.

Lees meer

11 oktober 2021

Eindelijk overheidsmaatregelen tegen stalbranden

Twee jaar geleden schreven we nog dat een stok achter de deur van de overheid zélf hard nodig was bij een adequate aanpak van stalbranden en nu is het dan eindelijk zover: er komen nieuwe regels.

Lees meer

8 april 2024

Genomineerden Deltaplan Veehouderij Awards 2024 bekend

De twaalf genomineerden die in aanmerking komen voor een Deltaplan Veehouderij Award 2024 zijn bekend. Bekijk wie en waarom ze zijn genomineerd.

Lees meer

13 oktober 2021

Strijd voor beter dierenwelzijn in Europa

De Europese dierenwelzijnswetgeving wordt de komende jaren herzien. Dit biedt kansen voor dieren in de vee-industrie.

Lees meer

10 maart 2021

Schouten steunt idee over Europees welzijnslabel

Het ministerie van LNV werkt samen met de Dierenbescherming en LTO aan het opzetten van een pilot voor een Europees framework voor het ordenen van dierenwelzijnslabels en claims.

Lees meer

26 november 2021

Maak concreet plan om veehouderij aan te passen

Nu de Tweede Kamer volgende week debatteert over de begroting voor LNV, roept de Dierenbescherming op om met een concreet, ambitieus plan te komen voor een systeemaanpassingen in de veehouderij.

Lees meer

11 maart 2022

10 mei: Bijeenkomst positief welzijn

De Dierenbescherming organiseert samen met WUR en Agrivaknet een bijeenkomst over positief dierenwelzijn in de praktijk

Lees meer

28 september 2023

Brabantse dwang tot luchtwasser gemiste kans

Luchtwassers bestrijden wel de symptomen van ammoniakuitstoot maar pakken deze niet bij de bron aan en doen niets voor een beter dierenwelzijn. Dierenbescherming pleit voor alternatieven.

Lees meer
Thanks! Succesvol ingeschreven.